Pregled osnovnih pojmova u navigaciji.
Da bi lakše objasnili neke pojmove, potrebno je prvo se malo podsetiti nekih osnovnih pojmova geografije. Za početak, u navigaciji se zemlja smatra sferom.
Zemljina osa
- imaginarna prava, oko koje se zemlja rotira
Severni i južni pol
- tačke kroz koje prolazi zemljina osa
Ekvator
- Kružnica dobijena presekom ravni normalne na zemljinu osu i površine zemlje. Sve tačke su podjednako udaljene od oba pola.
Paralele
- Su manje kružnice, paralelne sa ekvatorom
Meridijani
- Kružnice koje prolaze kroz zemljine polove
Grinič
- nulti meridijan, koji je 1874. godine usvojen i na osnovu koga se računa geografska dužina
Geografska širina (označava se simbolom φ)
- je lučno rastojane neke tačke do ekvatora. Prema tome, geografska širina se označava u o a može imati vrednosti od 0o za tačke na ekvatoru do 90o za polove. Geografska širina na severnoj hemisferi se označava sa N a na južnoj sa S
Geografska dužina (označava se simbolom λ)
- je manji ugao koji zatvara meridijan neke sa početnim meridianom. Geografska dužina se označava u o a računa od 0º do 180º. Tačka koja je istočno od nultog meridijana ima oznaku E a zapadno W
Nautička milja (NM)
- je osnovna jedinica za merenje rastojanja u navigacijij. Jedna milja odgovara dužina jednog minuta luka meridijana na geografskoj širini od 45o. 1929. godine, na konferenciji u Monaku, milja e standardizovana kao 1852m
Kabel
- je deseti deo milje, odnosno 185,2 metra
Čvor
- je jedinica za brzinu u navigaciji i jednak je pređenom putu od jedne milje u jednom satu. Istorijski, vodi poreklo od drevnog sistema merenja brzine pomoću kanapa na kome su vezivani čvorovi na svakih 10 stopa. Propuštanem ovog kanapa u vodu merena je brzina brodova.
Vetar
- je ugaona vrednost 1/32 dela kruga. Osnovna podela kružnice horizonta je na 4 kardinalne tačke N, S, E i W, daljom podelom dobiamo interkardinalne tačke NE, SE, NW i NE
Kurs (K)
- ugao između pravca meridijana i linije kursa ili uzdužne linije plovila. Razlikujemo tri vrste kursa - pravi (Kp), magnetski (Km) ili kompasni (Kk)
Azimut (ω)
- ugao između pravca meridijana i linije azimuta ili linije od oka posmatrača do posmatranog objekta. Razlikujemo tri vrste azimuta - pravi (ωp), magnetski (ωm) ili komasni (ωk)
Pramčani ugao (L)
- ugao između linije kursa i linije azimuta odnosno ugao između uzdužne linije plovila i linije pravca posmatranog objekta. Pramčani ugao se izražava u o i to od 0 do 180 po levom ili desnom boku.
Subočica
- pramčani ugao od 90o
Devijacija (υ)
- je ugao između severnog dela magnetskog meridijana i severnog dela kompasnog meridijana. Potiče od dejstva feromagnetne okoline, na primer metalni brod. Bolji kompasi imaju mogućnost kalibracije dodavanjem kontra magneta i ona se radi na svakih 3-6 meseci.
Devijacija žirokompasa (už)
- ugao između severna pravog meridijana severa žiro-meridijana.
Varijacija (var)
- nastaje usled nehomogenosti magnetnog polja zemlje i predstavlja ugao između severnog dela pravog i magnetskog meridijana. Naziva se takođe i magnetska deklinacija i može imati vrednost u plovnim područjima +/- 30o. Razlikujemo istočnu (E, +, pozitivna) kada je sever magnetske igle kompasa otklonjen ka istoku od geografskog meridijana, i, kontra, zapadnu (W, -, negativna).
Svaka pomorska karta na sebi ima oznaku varijacije za to plovno područje na datum izdavanja karte, kao i godišnji porast ili opadanja. Na primer ako je karta iz 1999 godine i data je varijacija od +3o sa godišnjom promenom +2' to znači da ako plovimo u 2009. godini na toj lokaciji imamo magnetsku varijaciju 3o20'.
izvor :plovidba.info/forum/navigacija
Glavni Meni
